تحلیل تغییرات راهبردی گروهک جیش الظلم

تغییرات میدانی:
در سال‌های گذشته، عملیات‌های میدانی این گروهک عمدتاً به نواحی مرزی محدود می‌شد و تلاشی برای انجام اقدامات مؤثر در عمق استان‌ها مشاهده نمی‌شد. با این حال، پس از حادثۀ جمعه خونین زاهدان (۸ مهر ۱۴۰۱) که به دلیل شهادت شماری از بلوچ‌ها به این نام شناخته شد، جیش‌الظلم با بهره‌برداری رسانه‌ای از این رویداد، توانست تا حدی مشروعیت‌سازی کرده و حمایت بخشی از جامعه محلی را جلب کند.

۱-۲- مهم‌ترین عوامل تغییر رویکرد جیش‌الظلم:
– تأثیر خطبه‌های تند عبدالحمید (امام جمعه اهل سنت زاهدان): مواضع انتقادی او علیه نهادهای امنیتی ایران، به‌طور غیرمستقیم بستر فکری برای توجیه اقدامات مسلحانه این گروهک فراهم کرد. 
– تحولات امنیتی پاکستان: تشدید عملیات گروه‌های مسلح بلوچ موسوم به «سرمچاران» در بلوچستان پاکستان، باعث شد سرویس‌های امنیتی این کشور، اولویت خود را مقابله با نفوذ ایران در بلوچستان پاکستان قرار دهند. حضور فرماندهان میدانی سرمچاران در استان‌های مرزی ایران و انجام سلسله ترورهای هدفمند پاکستان، پیامی هشداردهنده به طرف ایرانی بود. 

۱-۳- تغییر استراتژی عملیاتی: 
– گام اول: حذف منابع اطلاعاتی بومی بلوچ در شهرهای مرزی. 
– گام دوم: انجام اقدامات ضداطلاعاتی برای شناسایی و ترور مسئولان امنیتی فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا). 
– گام سوم: انتقال کانون عملیات از مناطق مرزی به عمق شهرهای استان (مانند زاهدان، خاش و سراوان) تا اتهامات مربوط به حمایت پاکستان از این گروهک را رد کنند. 

تغییر فعالیت رسانه‌ای:
همزمان با تحولات میدانی، جیش‌الظلم فعالیت‌های رسانه‌ای خود را نیز گسترش داده است: 

۲-۱- فعالیت در فضای مجازی: برخلاف گذشته که تنها یک کانال رسمی در تلگرام و وبسایت «شبکه‌ی عدل» داشت، اکنون اعضای سرشناس این گروهک با ایجاد حساب‌های کاربری متعدد در پلتفرم اینستاگرام، به تبلیغ گفتمان به اصطلاح «جهادی» و توجیه اقدامات مسلحانه می‌پردازند. این امر منجر به کاهش نفوذ گروه‌های رقیبی مانند انصار فرقان شده است.   
۲-۲- همکاری با گروهک منافقین: جیش‌الظلم با پشتیبانی رسانه‌های این گروه، پس از هر عملیات، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی ایجاد می‌کند. همچنین با تغییر نام از «جیش‌العدل» به «ارتش عدالت و برابری»، می‌کوشد چهره‌ای مردمی و عدالتخواهانه از از این گروهک تروریستی ارائه دهند. 
۲-۳- مشروعیت‌سازی: سازمان منافقین با انتشار بیانیه‌ها و ویدیوهای حرفه‌ای، عملیات‌های تروریستی گروهک جیش‌الظلم را به عنوان «مقاومت در برابر ظلم» معرفی کرده و از جذب نیروهای جدید حمایت می‌کند. 

به صورت کلی گروهک جیش‌العدل با حمایت‌های رسانه‌ای در حال تبدیل شدن به مهره موثر در شرق کشور است. به نظر می‌رسد عوامل خارج از گروهک هم با انتقال تجربیات سایبری به عناصر گروهک، موجب شده عناصرگروهک با هوشیاری فعالیت مجازی خود را انجام دهند. از طرف دیگر سازمان منافقین تلاش می‌کند این گروه را به انجام عملیات در عمق کشور تشویق کند تا مدل براندازی سوریه در ایران بررسی شود لذا برای خنثی‌سازی این راهبرد دشمن می‌بایست چهره واقعی گروهک تروریستی جیش‌العدل در قالب گزارشهای مستند خبری بیش از گذشته به مردم معرفی شود. اقدام عملیاتهای امنیتی و ریشه کن سازی نظامی نیز یک اصلی جدایی‌ناپذیر برای خنثی‌سازی این تهدید است.