تحولات افغانستان، ۲۵ آذر ۱۴۰۴

۱- قندوز:
در ۱۰ آذر ماه، افراد مسلح ناشناس در حوزه هفتم شهر قندوز واقع در شمال افغانستان، با مسلحین طالبان درگیر شدند. این درگیری تا چند دقیقه ادامه داشته است و از چرایی، میزان تلفات و خسارات آن اطلاعاتی در دست نیست. سخنگویان طالبان نیز در این باره جزئیاتی منتشر نکرده‌اند. با توجه به حمله اخیر مسلحین گروه جبهه آزادی افغانستان در شهر قندوز، احتمالا این درگیری مربوط به تعقیب و گریز بین آنها بوده است.

۲- فاریاب:
در ۱۰ آذر ماه، مسلحین گروه جبهه آزادی افغانستان ساختمان ریاست امر به معروف و نهی از منکر طالبان را در شهر میمنه در استان فاریاب مورد حمله قرار دادند‌. این حمله در هنگام خروج مسلحین طالبان از ساختمان ریاست امر به معروف و نهی از منکر رخ داده است‌. همزمان با انتشار بیانیه جبهه آزادی، سیف الاسلام خیبر، سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، مدعی شد که این حمله خنثی شده و هیچ تلفاتی نداشته است.

۳- قندهار:
– در ۱۴ آذر ماه، مسلحین طالبان و نیروهای مرزبانی پاکستان مجددا در گذرگاه مرزی اسپین بولدک-چمن درگیر شده‌اند. این درگیری به دنبال حمله مرزبانان پاکستانی رخ داده و تبادل آتش طرفین تا دقایقی ادامه داشته است.
– در نتیجه درگیری‌های مرزی مسلحین طالبان و مرزبانی پاکستان در گذرگاه مرزی اسپین بولدک-چمن، پنج غیرنظامی افغانستانی و یک نظامی پاکستانی جان باخته و پنج نفر دیگر زخمی شده‌اند. این درگیری پس از پرتاب نارنجک از سوی نیروهای پاکستانی و پاسخ متقابل مسلحین طالبان رخ داده است. طالبان افغانستان و دولت پاکستان علیرغم چندین دور مذاکره در استانبول و میانجیگری ترکیه، قطر و دیگر طرف های منطقه‌ای به توافق پایداری برای آتش بس و از سرگیری روابط نرسیده‌اند.
– در ۲۲ آذر ماه، افراد مسلح ناشناس امام جماعت یک مسجد را در شهرستان اسپین‌‌ بولدک در استان قندهار به قتل رساندند. هیچ فرد یا گروهی مسئولیت ترور وی را به عهده نگرفته است.

۴- کاپیسا:
در ۱۶ آذر ماه، یک پهپاد ناشناس صبح امروز از سمت شرق افغانستان وارد آسمان استان کاپیسا شده و گشت زنی آن در شهرستان‌های حصه اول و دوم کوهستان و بخش‌هایی از شهرستان سیدخیل استان پروان رصد شده است. این پهپاد همچنین وارد آسمان مناطقی در استان پنجشیر نیز شده و پس از چند دقیقه از آسمان این مناطق خارج شده است. ماهیت و مالکیت این پهپاد هنوز مشخص نشده است. پیش تر نیز ساکنان شهر کابل این پهپادهای ناشناس را رصد کرده بودند.

با توجه به مسیر حرکت پهپاد و درگیری های طالبان و پاکستان در مرزهای شرقی افغانستان، احتمالا این پهپاد متعلق به ارتش پاکستان است و برای شناسایی تحرکات عوامل تحریک طالبان پاکستان انجام شده است. البته پهپادهای آمریکایی نیز از طریق پاکستان در آسمان افغانستان فعالیت می‌کنند و این موضوع در سالهای گذشته و بعد از روی کار آمدن طالبان بارها مشاهده شده است.

۵- پنجشیر:
– در ۱۷ آذر ماه، طبق گزارش منابع محلی، یک انفجار سنگین در یکی از پاسگاه های مسلحین طالبان در روستای عبدالله خیل واقع در شهرستان دره استان پنجشیر رخ داده است. مسلحین طالبان پس از وقوع این حادثه، این روستا را محاصره کرده و رفت و آمد ساکنان آن را کنترل می‌کنند.
– در ۱۹ آذر ماه، «جبهه مقاومت ملی افغانستان» مسئولیت انفجار اخیر در شهرستان دره استان پنجشیر را به عهده گرفته و مدعی شده است که در جریان این انفجار، ۱۷ عضو طالبان از جمله فرمانده یک پایگاه از نیروهای ویژه این گروه کشته و پنج نفر زخمی شده‌اند. سیف‌الدین لتون، سخنگوی استاندار پنجشیر نیز این گزارش را تکذیب کرده و در اظهارنظری عجیب گفته است که هیچ رویداد ضدامنیتی در سه سال گذشته در پنجشیر ثبت نشده است و این استان به یکی از مقصدهای گردشگری افغانستان تبدیل شده است.

ادعای مخالفین طالبان درباره تلفات سنگین طالبان و تکذیب عجیب مقام محلی طالبان نشان می‌دهد که هر دو طرف سعی در ضریب دادن به این حادثه را دارند. پنجشیر یکی از مناطق صعب العبور افغانستان است که تحت کنترل کامل نیروهای امنیتی طالبان قرار دارد و بیرون کشیدن اطلاعات دقیق از وقایع این منطقه غیرممکن است.

۶- کابل:
در ۲۲ آذر ماه، طبق گزارش رسانه‌های وابسته به اطلاعات طالبان، میرحمزه مشهور به «اواب»، عامل اصلی طراحی ترور خلیل الرحمن حقانی، وزیر پیشین مهاجران و بازگشت‌کنندگان، بازداشت شده است. طبق اعترافات پخش شده در ویدیوی رسانه طالبان، میرحمزه از اهالی استان بغلان بوده و پنج سال پیش به داعش پیوسته است. وی محمد، عامل انتحاری ترور حقانی را به دستور «عثمان» از رهبران شاخه خراسان گروه تروریستی داعش مأمور به اجرای حمله کرده است.

خلیل الرحمان حقانی، وزیر امور مهاجرین حکومت طالبان و از رهبران این گروه بود که در ۲۱ آذر ۱۴۰۳ توسط عوامل ناشناسی ترور شد.

۷- کنسرسیوم اطلاعاتی فراآتلانتیک (نهاد اطلاعاتی ناظر بر فعالیت‌های القاعده)، مجددا به زنده بودن حمزه فرزند اسامه بن لادن پرداخته و مدعی شد که یک ویدیوی تایید شده نشان می‌دهد که وی زنده و در افغانستان بسر می‌برد. این نهاد مدعی است که ویدیوی مذکور چند ماه پیش ضبط شده و تمام اطلاعات قابل ردیابی از آن حذف شده است. غربی ها زنده ماندن حمزه بن لادن را یک تهدید جدی و حضور وی در افغانستان را نشانه‌ای برای بازسازی شبکه القاعده می‌دانند.

لازم به ذکر است که کنسرسیوم اطلاعاتی فراآتلانتیک در دسامبر ۲۰۲۲ (آذر ۱۴۰۱) نیز مدعی زنده بودن حمزه بن لادن و حضور وی در افغانستان شده بود اما برای این ادعا هیچ استنادی ارائه نکرده بود.

۸- صفحه توییتری (X) اس ای دیفنس (SA Defensa)، از رسانه های تخصصی حوزه دفاعی در آمریکای جنوبی مدعی شد که آمریکا چند فروند از بالگردهای UH-60A+ بلک هاوک ارتش پیشین افغانستان را از طریق کلمبیا به پرو منتقل کرده است. این بالگردها متعلق به نیروی هوایی ارتش پیشین افغانستان است که پس از روی کار آمدن دوباره طالبان در سال ۱۴۰۰، توسط خلبان های فراری به ازبکستان منتقل شد. طالبان بارها از کشورهای ازبکستان و تاجیکستان خواسته است تا هواگردهای افغانستان را به آنها بازگردانند اما این درخواست با ادعای مالکیت آمریکا و مخالفت دولت های تاجیکستان و ازبکستان مواجه شده است.

۹- امرالله صالح، معاون پیشین رئیس جمهور افغانستان مدعی شد که آمریکا از زمان سقوط دولت پیشین افغانستان تاکنون از طریق مختلفی از جمله از طریق پروازهای مستقیم به یکی از کشورهای غرب آسیا (احتمالا قطر) و سپس کابل، حدود شش میلیارد دلار پول نقد به طالبان داده است.

۱۰- تاجیکستان:
در ۱۲ آذر ماه، خبرگزاری آمریکایی رویترز طی گزارشی مدعی شد که تاجیکستان در حال مذاکره با روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی برای استقرار نظامیان روسی در مرز با افغانستان است.

در حال حاضر تعدادی از نیروهای ارتش روسیه در یک پایگاه نظامی واقع در حومه‌ی شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان مستقر هستند و احتمال می‌رود که نیروهای مستقر در آن برای گشت زنی مشترک در مرزهای جنوبی تاجیکستان به کار گرفته شوند. تاجیکستان ۱۳۴۴ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد که با روی کار آمدن دوباره طالبان در افغانستان مورد ناامنی و تنش قرار گرفته است. اهمیت این ناامنی با دو حمله مسلحانه افراد مسلح ناشناس به اتباع چینی و کشته شدن پنج تن از آنها دوچندان شده است.

۱۱- پاکستان:
– در ۱۷ آذر ماه، جان اچکزی، وزیر پیشین اطلاع رسانی پاکستان در اظهاراتی گفت که مخالفین طالبان در افغانستان از پاکستان درخواست ارائه پهپاد و سایر کمک‌های نظامی را کرده‌اند. وی همچنین مدعی شد که هند به طالبان افغانستان ریزپهپادهایی را تحویل داده است که این پهپادها هم در جنگ با پاکستان مورد استفاده قرار گرفتند و هم به گروه‌های تروریستی تحریک طالبان تاجیکستان و تحریک طالبان پاکستان تحویل داده شده است‌.

این اظهارات نشان می‌دهد که در آینده نزدیک شاهد شکل گیری یک روند تشدید جدی در درگیری‌های بین پاکستان یا هند و طالبان افغانستان خواهیم بود. همچنین ممکن است سطح روابط و حمایت پاکستان از مخالفین داخلی طالبان افزایش پیدا کند و ضربات آنها به طالبان را عمیق تر کند‌. تنش های اخیر طالبان و پاکستان موجب برقراری ارتباط گروه های مخالف طالبان با سازمان های نظامی و امنیتی پاکستان شده است.

– موسسه مطالعات استراتژیک اسلام‌آباد با حضور دانیل مارکی از مرکز استیمسون واشنگتن، نشستی را درباره تغییرات سیاسی و امنیتی در افغانستان برگزار کرده است.

در این نشست، روابط پاکستان و آمریکا و وضعیت افغانستان تحت اداره طالبان مورد بررسی قرار گرفت. نهادهای تحقیقاتی پاکستانی اخیرا توجه خود را به وضعیت افغانستان معطوف کرده و درصدد هستند تا نگرانی‌های منطقه‌ای و جهانی را نسبت به اوضاع افغانستان افزایش دهند. آنها برای دیده شدن این طرح، از همکاری و مشارکت دادن نهادها و تحلیلگران غربی استفاده می‌کنند.